Ba năm nay, tiki-taka của Barca thống trị châu Âu. Tất cả những đội bóng đối mặt với lối chơi này dường như đều phải chịu một kết cục dễ đoán trước, phòng ngự trong tình thế bị động và bộc lộ sơ hở rồi … chết. Từ lối đá phòng ngự tổng hợp điển hình của Ý cho đến lối chơi kich and rush – niềm tự hào của người Anh và cả những đội bóng thi triển lối đá hồi mã thương điển hình như Real Madrid đã từng thể hiện trong những lần đối đầu với Barcelona, tiki-taka vẫn dần tìm ra cách hóa giải và trở lại với quĩ đạo chiến thắng quen thuộc. Vậy chúng ta hãy thử ngồi lại, “võ đoán” xem lối chơi nào có thể buộc Barca trở thành kẻ bại trận mà không tìm ra con đường khắc chế.
Trước hết hãy điểm lại những nét đáng chú ý của lối chơi tiki-taka:
– Chính xác có thể cho rằng, tiki-taka là lối chơi tổng hòa giữa sự xuất sắc của từng cá nhân và sự đồng đều của một tập thể. Barcelona là đội bóng có giá trị đội hình cao nhất trên toàn thế giới nhưng ở đó các cầu thủ không được phép thể hiện “cái tôi” khi chưa hoàn thành xong nhiệm vụ của một tập thể. Từ những cầu thủ lớn như David Villa, nghịch ngợm như Dani Alves hay một chút ngổ ngáo kiểu Mascherano, tất cả khi đã thi đấu trên sân sẽ tạo thành một khối gắn kết trước khi nghĩ đến sự tỏa sáng của mình.
– Nguyên lý vận hành: Về bản chất thì tiki-taka có thể rút gọn trong 2 từ: Chuyền và chạy. Đương nhiên “chạy” ở đây không phải là phong cách cắm đầu cắm cổ điển hình ở Anh hay dốc bóng thần tốc của phòng ngự phản công mà “chạy” tức là chạy chỗ trong cự ly ngắn. Các cầu thủ Barcelona thường phối hợp thành nhóm 3, các tam giác mà đỉnh của nó thay đổi trong từng khoảng khắc. Ngay sau khi chuyền bóng, cầu thủ sẽ nghĩ đến 2 điều, chuyền và di chuyển đến vị trí còn nhiều khoảng trống để sẵn sàng nhận đường chuyền trở về của đồng đội. Các tam giác cứ thế gắn vào nhau dễ dàng như một trò chơi ghép hình của trẻ con và chỉ cần đối thủ mất tỉnh táo trong việc phán đoán cầu thủ chuyền hay chọc khe thì quả bóng đã nằm gọn trong lưới từ lúc nào.
– Cách để làm nên tiki-taka: Barca có một lợi thế rất lớn so với các CLB khác chính ở lò đào tạo trẻ của mình. Các cậu bé sau khi được tuyển chọn kĩ lưỡng về kĩ thuật cũng như nhãn quan sẽ bắt đầu chơi bóng theo phong cách tiki-taka ngay từ những ngày đầu tiên của mình tại lò đào tạo. Chính vì thế, các cầu thủ khi lên đội 1 hiểu nhau một cách đáng ngạc nhiên vì họ đã có một khoảng thời gian dài chơi bóng cùng với nhau. Ví dụ điển hình cho trường hợp này là bộ ba Piqué, Messi và Cesc Fabregas.
– Phòng ngự: Các cầu thủ Barca khi mất bóng ngay lập tức áp sát đối phương, phán đoán cầu thủ đối phương sẽ nhận đường chuyền bắt bài NGAY TẠI PHẦN SÂN CỦA ĐỐI THỦ. Điểm lợi của phương pháp này số cầu thủ tham gia phòng ngự của Barca luôn đông hơn đội bóng địch thủ và họ có nhiều cơ hội đoạt bóng ngay từ phần sân bên kia. Ngoài ra vị trí trung vệ của Barca cũng phải có khả năng bao quát rộng nhằm phán đoán đường chuyền dài của cầu thủ đối phương khi đã sang được phần sân nhà mình.
Vậy đâu cách khắc chế tiki-taka? Một hệ thống hoàn hảo?
– Mới đây 2 đội bóng Real Madrid và FC Porto đã chứng minh được tiki-taka không phải là lối đá độc tôn và vẫn có thể gây được những khó khăn nhất định mặc dù họ chưa thành công. Vậy điểm chung của 2 CLB trên là gì: THÊ LỰC, chính xác vậy. Lối đá khắc chế tiki-taka chắc chắn phải chứa đựng yếu tố thể lực trong đó. Nhưng cách thể hiện của Real Madrid và Porto là khác nhau khi sử dụng yếu tố THỂ LỰC này:
- Real Madrid tập trung chặt chém các cầu thủ Barca nhằm hạn chế hình thành các đỉnh tam giác mọt cách tốt nhất có thể, đương nhiên khi số cầu thủ nằm sân càng nhiều thì điểm đến của các đường chuyền là càng ít và tiki-taka cũng theo đó mà tự suy yếu.
- Porto sử dụng thể lực để bắt người toàn sân hay còn gọi là ÁP SÁT. Một cầu thủ Barca có bóng, 2 hoặc 3 cầu thủ sẽ lao vào hạn chế khoảng trống để quả bóng được chuyền đi. Lối đá này sẽ thành công khi cầu thủ đối phương áp sáp quá nhanh làm các cầu thủ Barca không đủ tỉnh táo để chuyền bóng. Tất nhiên cần một nền tảng thể lực cực sung mãn để duy trì lối đá này bởi các cầu thủ ở cả ba tuyến luôn luôn phải chạy.
Nhưng thể lực là chưa đủ? Kĩ thuât cá nhân của cầu thủ là yếu tố thứ 2.
– Đoạt bóng trong chân Barca đã khó, giữ bóng để ghi bàn càng khó hơn gấp bội. Chính vì thế mà lối chơi khắc chế được tiki-taka phải có nhiều cầu thủ kĩ thuật giữ bóng, chuyền bóng và chạy chỗ, đôi khi là cả dứt điểm bất ngờ từ các cú sút xa. Ở điểm này Porto đã thể hiện rất xuất sắc khi số cơ hội họ có được gần như ngang bằng với Barcelona.
Tổng kết lại: Lối đá khắc chế tiki-taka thì phải tổng hòa cả 2 yếu tố kĩ thuật và thể lực cũng như sự hiểu nhau giữa các cầu thủ? Một đội bóng siêu nhân? Không hẳn vậy bóng đá Nam Mĩ sản sinh ra rất nhiều cầu thủ hội đủ cả 2 yếu tố trên, vấn đề còn lại là phải lắp ráp được thành một tập thể ăn ý. Tổng lực trong cả tấn công và phòng ngự như sự kết hợp giữa thủy và kim trong ngũ hành tương khắc mà đồng chí bí thư đã từng nói đến. Nhưng dù sao, để xuất hiện một đội bóng như vậy cần không ít thời gian và Barca cũng sẽ không có nhiều cơ hội gặp một đội bóng nhiều cầu thủ Nam Mĩ hội đủ 2 yếu tố thể lực và kĩ thuật.
Không thì bóng đá thế giới đành phải chờ đợi đến lúc tiki-taka suy yếu dần theo thời gian vậy.
Gió – FCBVN
